XXXIII OLiJP – Temat 4

Rzeczy w świecie człowieka.
Literackie obrazy przedmiotów.

Jakie można wyróżnić sposoby przedstawiania przedmiotów w literaturze i jakie znaczenia mogą być przenoszone za pośrednictwem takich obrazów?

  • opis przedmiotu jako dzieła sztuki (ekfraza);
  • opisy przedmiotów jako sposób pośredniego charakteryzowania postaci (np. informacja o guście, sytuacji materialnej i statusie społecznym bohatera);
  • koloryt lokalny;
  • symbolizacja rzeczy;
  • rzeczy-rekwizyty, np. maszyna jako rekwizyt nowoczesności;
  • subiektywne postrzeganie świata: przedmiot zdeformowany przez wyobraźnię;
  • metafizyka konkretu i nieprzenikliwość rzeczy w poezji współczesnej;
  • trwałość rzeczy a przemijanie człowieka;
  • przedmiot jako pamiątka.

Opracowania:

  • Człowiek i rzecz, pod red. S. Wysłouch i B. Kaniewskiej, Poznań 1999.
  • T. Dobrzyńska, Rzeczy w świecie poety, [w:] Profilowanie w języku i w tekście, pod red. J. Bartmińskiego i R. Tokarskiego, Lublin 1998.
  • E. Ihnatowicz, Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej, Warszawa 1995.
  • A. Nawarecki, Rzeczy i marzenia. Studia o wyobraźni poetyckiej skamandrytów, Katowice 1993.
  • E. Paczoska, "Lalka ", czyli rozpad świata, Białystok 1995. K. Pomian, Człowiek pośród rzeczy, Warszawa 1973.
  • F. Ponge, Przedmiot to poetyka, w tegoż: Utwory wybrane, przeł. J. Trznadel, Warszawa 1969.
  • J. M. Rymkiewicz, "Studium przedmiotu" Zbigniewa Herberta, w zb. Liryka polska. Interpretacje, pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego, Kraków 1971 lub Gdańsk 2001.
  • B. Sienkiewicz, Literackie "teorie widzenia", Poznań 1992.