XXXIII OLiJP – Temat 6

Specjalizacja teatrologiczna

Na przykładzie wybranych epok pokaż, w jaki sposób teatr stawał się trybuną polityczną.

  1. Teatr a państwo. Teatr jako głos polityczny władcy (elity władzy); koncepcje historiozoficzne dramatów oraz ich sceniczna realizacja, koncepcje państwa i prawa; charakter państwowotwórczy przekazu teatralnego, m.in. teatr agitacyjny; teatr rewolucji; teatr walczący: trybuna "nieposłuszeństwa politycznego"; sceny podziemne; teatr aluzji (uwspółcześnianie klasyki, kostium antyczny lub biblijny dramatów).
  2. Teatr a społeczeństwo. Zaangażowanie społeczne dzieła scenicznego; teatr interwencyjny; Zeittheater; teatr faktu.
  3. Jakie czynniki zewnętrzne wobec teatru powodowały (bądź powodują) polityczne zaangażowanie twórców teatralnych, niezależność oraz służebność teatru wobec rzeczywistości, w której funkcjonuje? Artysta jako trybun ludu; rozmaite formy artystyczne przekazu scenicznego; rola publiczności w tworzeniu legendy wydarzenia teatralnego.

Dramaty do wyboru:

  1. Ajschylos, Oresteja, Persowie; Sofokles, Antygona; Arystofanes, Ptaki;
  2. W. Szekspir, kroniki królewskie (do wyboru), Hamlet, Król Lear, Sen nocy letniej, Burza, Miarka za miarkę, Koriolan, Kupiec wenecki;
  3. Molier, Świętoszek, Donjuan, Mizantrop;
  4. P. Calderon, Życie jest snem;
  5. P. A. Beaumarchais, Wesele Figara;
  6. W. Bogusławski, Krakowiacy i górale;
  7. J. U. Niemcewicz, Powrót poślą lub inna komedia oświeceniowa;
  8. A. Mickiewicz, Dziady;
  9. N. Gogol, Rewizor;
  10. J. Słowacki, Kordian, Sen srebrny Salomei, Horsztyński, Książę niezłomny, Samuel Zborowski, Złota Czaszka;
  11. Z. Krasiński, Nie-Boska komedia, Irydion;
  12. S. Wyspiański, Wesele, Wyzwolenie, Bolesław Śmiały, Skałka, Achilleis, Akropolis, Kroniki królewskie;
  13. S. Żeromski, Sułkowski;
  14. T. Miciński, Kniaź Patiomkin, Termopile polskie, Bazylissa Teofanu;
  15. S. I. Witkiewicz, Jan Karol Maciej Wścieklica, Szewcy, Oni;
  16. W. Majakowski, Pluskwa, Łaźnia;
  17. G.B. Shaw, Święta Joanna;
  18. S. Przybyszewska, Sprawa Dantona;
  19. L. Kruczkowski, Niemcy, Juliusz i Ethel, Pierwszy dzień wolności, Śmierć gubernatora;
  20. B. Brecht, Kariera Artura Ui, Matka Courage, Życie Galileusza;
  21. J. Giraudoux, Elektra;
  22. J. P. Sartre, Muchy;
  23. J. Lutowski, Ostry dyżur;
  24. T. Różewicz, Kartoteka, Do piachu, Pułapka;
  25. J. Broszkiewicz, Imiona władzy, Przychodzę opowiedzieć;
  26. J. P. Gawlik, Egzamin;
  27. S. Mrożek, Policja, Śmierć porucznika, Tango, Pieszo, Portret;

Inscenizatorzy (i ich spektakle) do wyboru:

  1. Max Reinhardt
  2. Wsiewołod Meyerhold
  3. Erwin Piscator
  4. Bertolt Brecht
  5. Leon Schiller
  6. Edmund Wierciński
  7. Roman Zawistowski [to jego Hamlet był owym "Hamletem po XX Zjeździe" Jana Kotta]
  8. Erwin Axer
  9. Bohdan Korzeniewski [jego realizacje sztuk Moliera i Suchowo-Kobylina]
  10. Lidia Zamków
  11. Krystyna Skuszanka
  12. Jerzy Krasowski
  13. Irena i Tadeusz Byrscy (Kielce – Poznań)
  14. Kazimierz Dejmek
  15. Jerzy Jarocki
  16. Konrad Swinarski
  17. Zygmunt Hübner [np. realizacje gdańskie, Spiskowcy wg Conrada w Warszawie]
  18. Kazimierz Kutz [np. "Hamlet" we wsi Głucha Dolna Bresana, Do piachu Różewicza]
  19. Andrzej Wajda [zwł. Sprawa Dantona Przybyszewskiej i Antygona Sofoklesa]

Opracowania:

  1. M. Berthold, Historia teatru, Warszawa 1978.
  2. M. Fik, Trzydzieści pięć sezonów. Teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944-1979, Warszawa 1981.
  3. M. Fik, Kultura polska po Jałcie, London 1989 (lub nast.).
  4. Z. Hübner, Polityka i teatr, Kraków 1981.
  5. J. Kosiński, Ksztalt teatru, Warszawa 1972.
  6. M. Kozlowska, Strategie obrony pryncypiów (Dyskusje wokół "Ostrego dyżuru" Jerzego Lutowskiego w latach 1955-1956) [w:] Październik '56. Odwilż i przełom w życiu literackim i kulturalnym Polski, pod red. A. Kulawika, Kraków 1996.
  7. Z. Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990 (lub nast.).
  8. Z. Raszewski, Wojciech Bogusławski, Warszawa 1972 (lub nast.).
  9. Z. Raszewski, Raptularz[e:] 1967/1968, Warszawa 1993; ...1968-1969, Kraków 1997; ...1965-1967, Kraków 1996.
  10. J. Russel Brown, Historia teatru, Warszawa 1999.
  11. A. Wirth, Teatr, jaki móglby być, Kraków 1978.
  12. A. Wirth, 7 prób, Warszawa 1962.
  13. K. Wolicki, Gdzie jest teatr? Kraków 1978.
  14. Spotkania z Meyerholdem, Warszawa 1981.
  15. Encyklopedia kultury. Teatr – Widowisko, pod red. Marty Fik, Warszawa 2000.
  16. Monografie ludzi teatru – zob. Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Przewodnik po tematach. Warszawa 2000, dział "Wiedza o teatrze".

Zbiory recenzji (ewent. pojedyncze teksty z prasy) następujących autorów:

  1. Edwarda Csató
  2. Marty Fik
  3. Zygmunta Grenia
  4. Józefa Kelery
  5. Jana Kłossowicza
  6. Bohdana Korzeniewskiego
  7. Jana Kotta
  8. Elżbiety Morawiec
  9. Tadeusza Nyczka
  10. Jerzego Pomianowskiego
  11. Konstantego Puzyny
  12. Adolfa Rudnickiego
  13. Stefana Treugutta
  14. Andrzeja Wanata
  15. Bohdana Wojdowskiego
  16. Elżbiety Wysińskiej

Czasopisma do wykorzystania:

  1. "Pamiętnik Teatralny"
  2. "Dialog"
  3. "Didaskalia"
  4. "Scena" (lata siedemdziesiąte)
  5. "Teatr"
  6. "Kultura"
  7. "Przegląd Kulturalny"
  8. "Współczesność"
  9. "Życie Literackie"