Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Homer (VIII w. p.n.e.)

Poeta grecki, autor dwóch eposów: Iliady i Odysei. O życiu Homera nie mamy żadnych pewnych wiadomości, a już w starożytności postać jego otaczały legendy; opowiadano np.: że H. był ślepy, siedem miast ubiegało się o tytuł ojczyzny poety. Z powodu braku historycznie wiarygodnych wiadomości o osobie H. uczeni XVIII w. wysunęli przypuszczenie, że H. nigdy nie istniał, a Iliada i Odyseja powstały z połączenia drobniejszych pieśni układanych przez wędrownych śpiewaków. Kwestią tą, zwaną homerową, zajmowało się wielu uczonych. Na podstawie najnowszych badań przyjmuje się, że Homer jest autorem zarówno Iliady, kórą napisał w młodości (prawdopodobnie ok. 800 p.n.e.), jak i Odysei, która powstała później (prawdopodobnie ok. 750 p.n.e.).

Eposy H. dowodzą istnienia w Grecji wielowiekowej ludowej pieśni bohaterskiej, a zasługą H. było stworzenie z tego materiału dwóch doskonałych poematów, które są niedoścignionym wzorem poezji epickiej. Poematy H. są cennym źródłem wiadomości o kulturze greckiej okresu mykeńskiego i dają obraz różnych dziedzin życia i stosunków społecznych w okresie przejściowym od wspólnoty rodowej do ustroju opartego na niewolnictwie. H. jest piewcą ideałów arystokracji: zarówno sceny z życia bohaterów, jak i bogów są odbiciem stosunków panujących na dworach władców. Oba poematy recytowane w całej Grecji przez homerydów i rapsodów wywarły wielki wpływ na kształtowanie się pojęć religijnych i etycznych Greków i Rzymian; na tych poematach uczyła się młodzież gr. i rz., z nich czerpali wiadomości historycy, one stały się źródłem natchnienia dla literatury i sztuki klasycznej. Pod ich wpływem ukształtowały się formy literackie epiki starożytnej, a pośrednio całej epiki europejskiej. Za czasów Pizystrata (VI w. p.n.e.) w Atenach powołano specjalną komisję, która zweryfikowała i opracowała tekst obu poematów. Badanie i objaśnianie poematów H. przyczyniło się do powstania nowych gałęzi nauki w epoce aleksandryjskiej: filologii, gramatyki, krytyki.