Temat: Odpowiedzialność za własny rozwój


1. Wstępne zdefiniowanie pojęcia "odpowiedzialności" na podstawie "Słownika Języka Polskiego":

  • konieczność, obowiązek moralny lubprawny odpowiadania za swoje czyny i ponoszenia za nie konsekwencji;
  • odpowiadanie przed kimś, wobec kogoś, za kogoś lubza coś;
  • odpowiedzialność osobista, zbiorowa, społeczna;
  • odpowiedzialność karna, sądowa, służbowa, dyscyplinarna;
  • odpowiedzialność moralna, materialna;
  • odpowiedzialność za dzieci; za porządek wklasie;

2. Przykłady użycia słowa "odpowiedzialność":

  • Brać na siebie odpowiedzialność;
  • Brać, wziąć coś na swoją odpowiedzialność;
  • Obarczać, obciążyć kogoś odpowiedzialnością;
  • Zrzucać odpowiedzialność na kogoś;
  • Uchylać się od odpowiedzialności;
  • Pociągnąć kogoś do odpowiedzialności;

3. Znaczenie słowa "odpowiedzialny" na podstawie "Słownika Języka Polskiego":

  • mający poczucie obowiązku, gotowy do ponoszenia konsekwencji za swoje działanie, postępowanie, taki, na którym można polegać;
  • mający obowiązek pilnowania czegoś, odpowiadający za wykonanie czegoś, rzetelny, solidny;
  • odpowiedzialność przed społeczeństwem, przed prawem;
  • odpowiedzialny wobec rodziny;
  • odpowiedzialne decyzje

4. Próba zawężenia znaczeń i ich skonkretyzowania – uczniowie mają zaproponować:

  • przykłady osób, postaw, działań, które można uznać za odpowiedzialne i nieodpowiedzialne (krótka dyskusja nt. zasadności podanych przykładów).

5. Kulturowe znaczenie odpowiedzialności:

  • odpowiedzialność jako warunek powstania i rozwoju kultury i cywilizacji (dyskusja).

6. Moralny aspekt odpowiedzialności – biblijna przypowieść o talentach:

14 Podobnie też [jest] jak z pewnym człowiekiem, który mając się udać w podróż, przywołał swoje sługi i przekazał im swój majątek. 15 Jednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i odjechał. Zaraz 16 ten, który otrzymał pięć talentów, poszedł, puścił je w obieg i zyskał drugie pięć. 17 Tak samo i ten, który dwa otrzymał; on również zyskał drugie dwa. 18 Ten zaś, który otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemię, ukrył pieniądze swego pana. 19 Po dłuższym czasie powrócił pan owych sług i zaczął rozliczać się z nimi. 20 Wówczas przyszedł ten, który otrzymał pięć talentów. Przyniósł drugie pięć i rzekł: "Panie, przekazałeś mi pięć talentów, oto drugie pięć talentów zyskałem". 21 Rzekł mu pan: "Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana!" 22 Przyszedł również i ten, który otrzymał dwa talenty, mówiąc: "Panie, przekazałeś mi dwa talenty, oto drugie dwa talenty zyskałem". 23 Rzekł mu pan: "Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana!" 24 Przyszedł i ten, który otrzymał jeden talent, i rzekł: "Panie, wiedziałem, żeś jest człowiek twardy: chcesz żąć tam, gdzie nie posiałeś, i zbierać tam, gdzieś nie rozsypał. 25 Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi. Oto masz swoją własność!" 26 Odrzekł mu pan jego: "Sługo zły i gnuśny! Wiedziałeś, że chcę żąć tam, gdzie nie posiałem, i zbierać tam, gdziem nie rozsypał. 27 Powinieneś więc oddać moje pieniądze bankierom, a ja po powrocie byłbym z zyskiem odebrał swoją własność. 28 Dlatego odbierzcie mu ten talent, a dajcie temu, który ma dziesięć talentów. 29 Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie. Temu zaś, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma*. 30 A sługę nieużytecznego wyrzućcie na zewnątrz w ciemności! Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów".
(Mt 25, 14-30)

7. Odpowiedzialność za siebie – ostateczne zdefiniowanie znaczenia tego sformułowania:

  • dyskusja, w której należy uwzględnić pojęcia (zjawiska) pomocnicze, tj. czas i jego upływ, czas wykorzystany i zmarnowany. W konkluzji trzeba dążyć do uchwycenia praktycznych aspektów odpowiedzialności za siebie.

8. Zaktywizowanie ucznia: czy jestem za siebie odpowiedzialny? Metoda – forma testu:

  • podziel kartkę na dwie części, po lewej wpisz swoje cele (marzenia), po prawej określ czy je zrealizowałeś, jeżeli nie to wpisz, ile ci potrzeba czasu, aby zrealizować swoje cele; zsumuj czas czy ci go wystarczy?

9. Wartościowanie celów, marzeń:

  • ponownie podziel kartkę na dwie części, lewą kolumnę zatytułuj "wartości ulotne", prawą "wartości trwałe", teraz wpisz w obie kolumny rzeczy, którymi zajmujesz się na co dzień; w której rubryce jest więcej wpisów?

10. Praktyczne wdrożenie odpowiedzialności za własny rozwój:

  • podziel jeszcze raz kartkę na dwie części, po lewej wpisz dwa ważne dla siebie cele, po prawej zapisz, kiedy je osiągniesz, pod spodem napisz, co musisz zrobić, żeby ci się udało.

Opracowanie: R. Bednarz